آیا دنده خلاص در سرازیری باعث کاهش مصرف سوخت می شود؟

در بین رانندگان این تصور وجود دارد که در سراشیبی ها بهتر است خودرو را در حالت خلاص قرار دهند و با این کار در مصرف سوخت صرفه حویی کنند. اما این تصویر تصویر صحیحی نیست و تقریبا در اکثر خودروهای جدید که مجهز به سیستم سوخت‌رسانی برقی یا همان انژکتور هستند، از لحاظ مصرف سوخت، مناسب‌تر است که در هنگام رانندگی در سرازیری‌ها آن را در دنده قرار دهیم و از دنده‌ی خلاص استفاده نکنیم. در این مقاله قصد داریم تا دلایل استفاده نکردن از حالت خلاص و همچنین نحوه کاهش مصرف سوخت در این شرایط را توضیح دهیم. با ما همراه باشید.

چرا نباید با دنده خلاص در سراشیبی رانندگی کنیم؟

هنگامی که شما خودرو را در سراشیبی ها در حالت دنده خلاص قرار می دهید، باعث می شود رفته رفته سرعت شما افزایش پیدا کند و برای کنترل سرعت مدام از ترمز استفاده کنید. این نخستین استهلاکی است که به مراتب بیش تر از زمان درگیر بودن جعبه دنده به لنت و دیسک ها وارد می شود. دومین مسأله، نیروی هرزی است که در سراشیبی ها به چرخ ها وارد می شود و بدون این که سامانه های فنی دیگر کنترلی بر چرخ ها داشته باشند، استهلاک بولبرینگ ها به دلیل نیروی وارده غیر قابل تخلیه و کنترل، افزایش پیدا می کند.

چند سالی است که بیش تر خودروهای بازار، انژکتوری و مجهز به ECU یا سامانه کنترلی الکتریکی شده اند. این سامانه الکتریکی به دلیل کنترلی که بر سیستم انژکتور و تزریق سوخت در تمام خودروها دارد، هنگامی که در سراشیبی خودرو را در حالت D و یا درگیری دنده قرار می دهید و از آن طرف گاز هم نمی دهید، سامانه الکتریکی و کنترلی متوجه می شود که شما در آن موقعیت به توان موتور نیاز ندارید و نباید تزریق بنزین مانند حالت های عادی انجام شود.

به همین دلیل پس از چند لحظه از ورود به سراشیبی و همچنین گاز ندادن به خودرو، تزریق سوخت به محفظه موتور بسیار کم می شود و پس از چند ثانیه به صفر می رسد، زیرا نیروی لازم برای چرخش موتور و خاموش نشدن اش، از طریق زمین به چرخ ها و جعبه دنده منتقل می شود و به دلیل اتصال جعبه دنده به موتور، قطعه های داخلی موتور در حال کار کردن هستند. بنابراین نیاز به مصرف سوخت نیست.

شما می توانید این تست را با خودروهایی که سیستم کامپیوتر سفر یا گزارش لحظه ای مصرف سوخت دارند، بررسی کنید. در این وضعیت کامپیوتر خودرو، مصرف سوخت لحظه ای خودروی شما را کم تر از 0.4 لیتر به ازای هر 100 کیلومتر نشان می دهد و سپس به عدد صفر می رسد. این کار نه تنها باعث شده تا مصرف سوخت شما در سفرها به صورت ترکیبی به مراتب کم تر از انتخاب حالت N و یا خلاص باشد، بلکه باعث می شود نیروی لازم برای حرکت دیگر اجزای وابسته به موتور به درستی انجام گیرد و از سویی خللی در سامانه های نرمی فرمان، سیستم ترمز، پمپ آب، برق و… پیش نیاید.

در خودروهای انژکتوری با سیستم کنترل ECU، حتی در زمان ترمزگیری هم تزریق سوخت به محفظه احتراق به کم ترین میزان و حتی صفر می رسد. اما اگر خودروی شما در حالت خلاص در سراشیبی ها باشد، می بینید که در کامپیوتر مصرف سوخت لحظه ای، عددها مدام تغییر می کند و بسیاری مواقع خودروی شما مصرف سوخت زیادی را دارد، دلیل این است که خودرو متوجه افزایش سرعت می شود، اما نمی تواند میان سرعت چرخ ها و فعالیت موتور هماهنگی پیدا کند. به همین دلیل مدام انتقال سوخت از باک به موتور را افزایش می دهد و این کار باعث افزایش مصرف سوخت می شود. پس، از نظر اقتصادی به صرفه است در سراشیبی ها برای کاهش استهلاک سیستم ترمز و از سویی کاهش مصرف سوخت، جعبه دنده خودرو را در حالت خلاص قرار ندهیم.

چگونه مصرف سوخت را در سرپایینی کاهش دهیم؟

ساده ترین پاسخ به این سؤال  این است که خودرو را در زمان عبور از سرپایینی در دنده بگذارید. زمانی که گیربکس (دستی یا اتوماتیک) درگیر است، کامپیوتر خودرو شتابگیری بدون گاز دادن را تشخیص داده و مصرف سوخت را متوقف می‌کند. بله پیشرانه هنوز در حال کار بوده اما سوختن مخلوط هوا/سوخت در سیلندرها را متوقف می‌کند. اگر خودرو از دنده خارج شود کامپیوتر تشخیص خواهد داد که گاز داده نشده یا خودرو در حالت خلاص است و این کار باعث خواهد شد سوخت کافی برای دور آرام پیشرانه تأمین شود. سوباروی تست شده در چندین سرازیری در حالت قرارگیری در دنده، مصرف سوختی برابر 2.35 لیتر را نشان می‌دهد در حالی که اگر دنده در حالت خلاص قرار گیرد مصرف سوخت آن مابین 2.9 تا 3.9 لیتر نشان داده می‌شود.

این موضوع به‌طور هوشمندانه‌ای درنظر گرفته شده است. با این وجود گفته می‌شود در زمان عبور از سرازیری و سربالایی متناوب و به منظور ایجاد بهترین راندمان باید گیربکس را در حالت خلاص گذاشت تا سرعت لازم برای بالا رفتن در سربالایی نیز حاصل گردد. اگرچه این حالت از نظر فنی صحیح است اما همان‌طور که می‌دانید این امر خطرناک بوده و همیشه خودرو را در دنده برانید.

زیاد شدن مصرف سوخت با دنده خلاص

تقریبا در تمام خودرو های انژکتوری، سیستمی وجود دارد که زمانی که راننده پای خود را از روی پدال گاز بر می دارد، ارسال جریان سوخت به موتور خودرو را قطع می کند. در این حالت حتی اگر در سراشیبی نیز باشید، به محض رها کردن گاز، دیگر سوختی به موتور تزریق نمی شود.

اما اگر شما ماشین را دنده خلاص کنید، این سیستم قطع کننده سوخت از کار افتاده و باعث می شود که به منظور روشن ماندن موتور سوخت بیشتری حتی از حالت عادی مصرف شود.