میل گاردان چیست؟

فرمون May 18, 2020

میل گاردان قطعه ای است که در خودروهایی که چرخ های محرک در عقب است وجود دارد و وظیفه آن، انتقال گشتاور پیچشی گیربکس به دیفرانسیل است. در این مقاله قصد داریم تا این قطعه مهم در به حرکت در آوردن چرخ های خودرو را معرفی کنیم و شما را با عملکرد آن آشنا کنیم. همچنین انواع میل گاردان و معایبی که ممکن است برای آن به وجود آید را به تفصیل توضیح خواهیم داد. با ما همراه باشید.

میل گردان چیست؟

میل گاردان ، میله ای فولادی تا اندازه ای قطور و بسیار محکم و کاملاً صاف و راست است که نیروی گیربکس را به دیفرانسیل منتقل می کند؛ چون گیربکس با دیفرانسیل فاصله دارد و از طرف دیگر، با بالا و پایین رفتن، چرخ های عقب در یک سطح مساوی قرار ندارند. دیفرانسیل هم بالا و پایین می رود؛ به همین جهت و برای اینکه آسیبی به میل گاردان نرسد، در دو سر میل گاردان، دو عدد چهار شاخه وجود دارد که یک سر آن به شفت گیربکس و سر دیگر آن به دنده پیستون دیفرانسیل وصل شده است که این مجموعه را میل گاردان و قفل های گاردان می گویند.

قفل های میل گاردان چیست؟

قفل های میل گاردان برای این منظور به کار می رود که انتقال نیرو را با سرعت زاویه ای ثابتی انجام دهند . قفل گاردان سبب ارتباط با انعطاف محورها می شوند تا اجازه انتقال نیرو در زمانی که زاویه های بین محورها تغییر پیدا کرد را بدهند. با توجه به خرابی و دست انداز جاده و قابلیت انعطاف میله های معلق، به ندرت امکان هم محور بودن قفل گاردان وجود دارد یک قفل گاردان نیز ممکن است بین محور زنده و دوک چرخ جلو (پلوس) وجود داشته باشد که می تواند نیرو را به چرخ ها منتقل کند.

قفل گاردان شامل اجزای زیر است:

مفصل هوک

نوعی از قفل گاردان که خیلی متداول است، مفصل هوک نام دارد. این قفل به طور زوجی مورد استفاده واقع می شود. به کار بردن مفصل هوک در چرخ های جلو چنانچه محرک باشند، حجم زیادی را اشغال خواهد کرد. در این موارد مفصل مخصوص سرعت ثابت که کوچکتر است به کار می برند.

مفصل مخصوص سرعت ثابت

این مفصل خیلی متداول است. مفصل مخصوص حرکت زاویه ای عضو محرک را طوری جهت می دهد که عضو به حرکت دراورنده دارای همان سرعتی باشد که عضو محرک دارد.

چهار شاخه های میل گاردان چیست؟

میل گاردان نیروی موتور را از طریق گیربکس به دیفرانسیل منتقل می کند، در ضمن به خاطر حرکت به عقب، بالا و پایین، فنربندی و پستی و بلندی جاده و لرزش خودرو و تغییر فاصله بین گیربکس و دیفرانسیل، در دو انتهای میل گاردان از چهار شاخه و کشویی گاردان استفاده می شود. میل گاردان به صورت میله توخالی ساخته می شود، سپس آن را بالانس کرده و به کار می برند. قسمت کشویی گاردان به وسیله روغن گیربکس روغن کاری می شود و کاسه و چهار شاخه را هنگام نصب از روغن گیربکس پر می کند؛ در مواردی نیز از گیربکس خور استفاده می شود.

اتصال کشویی میل گاردان چیست؟

چون چرخ های عقب در ضمن عبور از چاله ها دارای حرکت عمودی می شوند لازم و ضروری است که وسیله ای برای تغییر دادن طول میل گاردان در هنگام تغییر وضع چرخ ها وجود داشته باشد این عمل به وسیله اتصال کشویی انجام می شود حال که به طور خلاصه عملکرد هر یک از اجزای فوق را درک کردید به بررسی کلی هر یک از آنها می پردازیم.

انواع میل گاردان

میل گاردان را به صورت یک تکه و دو تکه می سازند در اتومبیل هایی که فاصله بین گیربکس و موتور حداکثر ۵/ ۱ متر باشد از گاردان یک تکه و بیش از این فاصله از گاردان دو تکه استفاده می شود. چراکه اگر طول گاردان یک تکه زیاد بلند باشد در سرعت زیاد دچار اشکال می شود به همین دلیل از نوع دو تکه استفاده می کنند. در میل گاردان دو تکه علاوه بر داشتن چهار شاخه در سر و ته آن و کشویی در جلو در ناحیه وسط دارای بلبرینگ و لاستیک ضربه گیر می باشد .

دلیل ایجاد صدا زیر میل گاردان، به خصوص زمانی که گاز را کم می کنیم و یا ناگهانی روی پدال فشار می دهیم، وجود لقی در ناحیه چهار شاخه است؛ برای اینکه موارد فوق و سایر معایب کمتر شده و از نیروی گریز از مرکز میل گاردان موقع گردش جلوگیری شود، سعی شده است که در حد امکان میل گاردان را کوتاه تر بسازند. مزیت عالی کوتاه بودن میل گاردان این است که از نیروی موتور کاسته نمی شود و به طور کامل به دیفرانسیل منتقل می گردد و قدرت خودرو بیشتر می شود؛ به همین دلیل در بسیاری از خودروها دیفرانسیل را در جلو قرار می دهند و البته بسیاری از خودروهای دیگر مثل جیپ دارای دو دیفرانسیل هستند. خرابی قفل گاردان، گیر کردن کشویی گاردان، خوردگی بلبرینگ های چهار شاخه گاردان، تعویض دنده معکوس در دور زیاد و فشار آوردن به خودرو در جایی که بکس و باد می کند، موجب بریدن میل گاردان می شود.

همچنین میل گاردان ممکن است توپُر یا توخالی ساخته شده باشد. نوع توخالی به خاطر وزن کمتری که دارد، برای موتورهایی با کارکرد سنگین بیشتر به کار می رود. این نوع دارای قدرت انتقال گشتاور بیشتری است. میله های توخالی معمولاً از لوله درزدار ساخته می شوند. لوله ها که از ورقه های فولاد کم زغال تهیه می شوند که به صورت الکتریکی یا به وسیله گاز جوش داده شده اند.

علت لرزش یا ارتعاش گاردان چیست؟

1- آسیب دیدن لوله کوتاه و لنگی لوله

اعمال هرگونه ضربه به لوله و یا عوامل دیگر در مجموعه گاردان باعث ایجاد لنگی می شود. این تغییرات باعث جابه جایی مرکز ثقل جرمی در نقطه ضربه خورده شده و در نهایت بر روی بالانس مجموعه گاردان اثر منفی خواهد داشت.

اگر روی سطح لوله آثار دفرمگی و ضرب خوردگی که باعث ازدیاد لرزش و لنگی گاردان می شود مشاهده شود یا هرگونه تغییر در لنگی وجود داشته باشد، بر میزان نابالانسی مجموعه گاردان مؤثر است و به آن آسیب می رساند.

چگونه عیب یابی کنیم؟

1- بررسی سطح لوله گاردان از نظر وجود دفرمگی ناشی از ضربه

2- لنگی گاردان در چند نقطه از طول گاردان به وسیله ساعت اندیکاتور اندازه گیری شده و با مقدار مجاز 0.5 میلی متر مقایسه شود و تنها راه رفع عیب گاردان تعویض آن است.

2- قفل کردن چهار شاخه

به حالتی گفته می شود که مفصل مورد نظر فاقد هرگونه حرکت در یک یا تمامی جهات باشد که این عیب باعث ایجاد سروصدا در مجموعه گاردان شود.

علت بروز این حالت در چهار شاخه ناشی از:

1- شکستن یک یا تعدادی از نیدل های داخل محفظهٔ کاپ چهار شاخه یا شکستگی در قسمت کاپ یکی از طرفین چهارشاخه است.

2- زنگ زدگی داخل کاپ ناشی از نفوذ رطوبت که به دلیل خراب بودن کاسه نمد ایجاد می گردد.

3- تعویض و مونتاژ نامناسب چهارشاخه در مفاصل گاردان و استفاده از چهارشاخه های نامرغوب و غیراستاندارد.

با حرکت دادن کشویی و فلانچ در مفاصل دوسر گاردان در جهات مختلف می توان علت عیب را تشخیص داد. و تنها راه رفع آن نیز تعویض چهارشاخه مطابق با دستور العمل است.

3- حرکت دنده ای چهار شاخه (ریپ)

به حالتی گفته می شود که حین دوران آهسته مفصل حول یکی از محورها و یا هر دو محور، حرکت دنده ای و یا پله دار به گونه ای کاملاً مشخص احساس شود.

علت بروز عیب می تواند ناشی از:

1- ورود ذرات خارجی به داخل فضای مفصل که ناشی از خرابی گردگیر است.

2- سختی پایین قفسه ساچمه و اثرگذاری آن روی نیدل یا صلیبی

3- جنس نامرغوب نیدل که سبب دفرمگی نیدل شده است.

با حرکت دادن کشویی و فلانچ در مفاصل دوسر گاردان در جهات مختلف، می توان علت عیب را تشخیص داد و تنها راه رفع این عیب نیز تعویض چهارشاخه مطابق با دستور العمل است.

4- انجام تعمیرات برروی گاردان

با توجه به اینکه گاردان قطعه ای دوار است هرگونه عملیات ماشین کاری، جوشکاری و تعویض قطعات منفصله باعث ایجاد نابالانسی در گاردان می شود. علت بروز عیب می تواند ناشی از :

1- انجام جوشکاری

2- ماشین کاری

3- تعویض قطعات

4- تابگیری با دستگاه های غیردقیق

5- نصب یا مونتاژ قطعات اضافی در محل چهارشاخه

با استفاده از قطعات منفصله گاردان تأیید نشده و غیراستاندارد و همچنین مشاهده آثار ماشینکاری و یا جوشکاری برروی قطعات و سطح لوله گاردان و مشاهده پولک در محل استقرار خار چهارشاخه می توان عیب را تشخیص داد و از آنجایی که این قطعات قابل تعمیر نیستند، باید قطعه نو جایگزین شود.

تعمیر میل گاردان با مفصل ساچمه ای

به هنگام وجود هر یک از عیب های ذکر شده، میل گاردان باید پیاده گردد. اجزای داخل مفصل ساچمه ای قابل تعمیر نیست و باید به همراه لاستیک های گردگیر تعویض گردد.

محل نشستن ساچمه ها در کوپلینگ متصل شده به پینیون دیفرانسیل را از لحاظ ساییدگی بررسی کنید و در صورت لزوم با باز کردن مهرهٔ میانی آن، کوپلینگ را نیز تعویض کنید.