عیب یابی کولر خودرو و دلیل خنک نکردن آن در تابستان چیست؟

با فرا رسیدن فصل گرما، کولر خودرو ناگهان به یکی از مهم ترین بخش های خودرو تبدیل می شود و خنک کردن آن به مسئله مهمی تبدیل می شود چون واقعا تحمل گرمای تابستان در پشت ترافیک های سنگین شهر، کار طاقت فرسایی است. کولر خودرو دقیقا همانند کولرهای خانگی کار می کنند با این تفاوت که برق خود را از خودرو تامین می کنند اما این که چرا خنک نمی کنند می تواند دلایل متعددی داشته باشد. در این مقاله قصد داریم شما را با نحوه عیب یابی کولر خودرو و دلایل خنک نکردن آن آشنا کنیم تا بتوانید از رانندگی در گرمای تابستان لذت ببرید. با ما همراه باشید.

عیب یابی کولر اتومبیل

برای عیب یابی کولر خودرو اول باید کولر را روشن نمود و چند دقیقه ای صبر کرد. سپس در صورتی که مشاهده شد باد خنکی از دریچه ها بیرون نمی آید و یا اینکه این باد به اندازه کافی خنک نیست،  نسبت به عیب یابی آن اقدام نمود. برای مشکل خنک نکردن کولر می توان از 5 دلیل عمده نام برد که در زیر به طور کامل تشریح شده اند.

1. رانندگی پر گاز (تخته گاز)

یکی از ساده ترین دلایل گرم شدن باد کولر رانندگی در حالت پر گاز یا تخته گاز است! اغلب اتومبیل ها دارای مکانیزمی هستند که کولر را هنگام فشردن پدال گاز تا انتها قطع می کنند. رانندگی پر گاز تنها به معنی بالا رفتن دور موتور تا محدوده رد لاین نیست

بسیاری از رانندگان به دلایل مختلف ترجیح می دهند از دنده های سبک تر استفاده کنند، به دلیل شتاب و قدرت کمتر اتومبیل در دنده های سبک راننده مجبور به فشردن پدال گاز تا انتها می شود، بنابراین حرکت در حالت تمام گاز در این نوع رانندگی اجتناب ناپذیر است. این امر باعث میشود کولر در بسیاری از لحظات رانندگی قطع شود.

2.کثیف بودن کندانسور یا رادیاتور کولر

کندانسور یا رادیاتور کولر یکی از قطعات سیستم خنک کننده اتومبیل است. گاز کولر بعد از عبور از کمپرسور فشرده و مایع میشود. مایع فشرده که حرارت بالایی دارد باید قبل از ورود به سوزن یا شیر اکسپنشن بیش از نیمی از حرارت خود را در کندانسور از دست بدهد تا هنگام ورود به قسمت کم فشار گرمای محیط را گرفته و تبدیل به گاز شود.

از آنجایی که رادیاتور کولر در جلوی اتومبیل و رادیاتور آب قرار دارد، ذرات خاک، حشرات، تکه های گیاهان و…. باعث کثیف شدن و گرفتگی شبکه های خارجی رادیاتور کولر میشود. عملکرد قابل قبول کولر اتومبیل و ایجاد سرما داخل اتاق به دفع گرمای رادیاتور کولر در جلوی اتومبیل بستگی دارد .

در حقیقت بیشتر حرارت کندانسور حرارت داخل اتاق اتومبیل است که از طریق اواپراتور به سمت کمپرسور و کندانسور هدایت شده است.

کثیف بودن کندانسور کولر اتومبیل باعث گرم شدن و اختلال در عملکرد کولر و بالا رفتن آمپر آب اتومبیل در سرعتهای پایین و ترافیک می شود. بنابراین بهتر است هر سال با شروع فصل گرما کندانسور کولر اتومبیل خود را تمیز کنید.

برای تمیز کردن رادیاتور کولر راه های متفاوتی وجود دارد که با توجه به مقدار کثیفی و جرم آن انجام می شود. ساده ترین راه تمیز کردن کندانسور فشار باد است، باد گرفتن از جلو و عقب کندانسور خاک و ذرات لابلای شبکه های رادیاتور کولر را تا حد زیادی بیرون می آورد.

البته این کار باید با حوصله و دقت انجام شود. معمولا قسمتهای پایینی کندانسور بسیار کثیف تر از قسمتهای بالایی است. ممکن است خاک لابلای شبکه های رادیاتور با گذشت زمان و ترکیب با آب باران در جاده به گل خشک شده تبدیل شده باشد.

در این صورت بهترین راه حل استفاده از فشار آب است . بهتر است بعد از گرفتن آب روی شبکه های رادیاتور کولر، مدتی منتظر بمانید تا گل و ذرات خشک شده خیس خورده و براحتی جدا شوند.

برای از بین بردن کثیفی های رادیاتور کولر میتوان از محلول پنجاه درصد جرم گیر با آب استفاده کرد، بدین صورت که محلول را روی شبکه ها ریخته یا اسپری کنید و پس از ده دقیقه با فشار آب بشویید. استفاده از فشار آب کارواش برای تمیز کردن رادیاتور کولر نتایج بهتری به همراه دارد.

3.کثیف بودن اواپراتور داخل اتاق

یکی از دلایل خوب خنک نشدن کولر اتومبیل کثیف شدن اواپراتور است. بدلیل عبور دائمی هوا در تابستان و زمستان از اواپراتور معمولا لایه ای از خاک روی آن را می گیرد. کثیف شدن اواپراتور علاوه بر کم کردن سرمای کولر باعث ایجاد بوی نامطبوع هنگام خاموش شدن کمپرسور می شود.

به دلیل رطوبت ایجاد شده در محیط خاک آلود، اواپراتور میتواند محل تجمع انواع باکتری،میکروب و قارچ ها باشد که در مواردی ممکن است سلامتی انسان را به خطر بیندازد.(نگارنده سند و آماری در این خصوص ندارد) تمیز کردن مستقیم اواپراتور یا همان رادیاتور کولر داخل اتاق اتومبیل بدلیل محل قرار گیری آن تا حدودی مشکل است.

در بعضی از اتومبیل ها که فیلتر اتاق داخل اتاق و پشت محفظه داشبورد قرار دارد میتوان با خارج کردن فیلتر و استفاده از فشار باد اواپراتور را تا حدود زیادی تمیز کرد. اما برای تمیز کردن اواپراتور تمام اتومبیل ها یک راه نسبتا ساده وجود دارد که نیازمند صبر و حوصله است و در شرایطی که دسترسی به اواپراتور سخت و پر هزینه است توصیه می شود اقدامات زیر را انجام دهید.

1- ابتدا کولر اتومبیل را روشن کرده و شدت باد فن را روی کمترین مقدار تنظیم کنید. دریچه ورود هوا الزاما باید روی حالت چرخش داخل اتومبیل باشد. در اتومبیل هایی که سیستم ایرکاندیشن اتوماتیک دارند باید بوسیله حالت دستی شرایط فوق را انتخاب نمود.

2- حدود هشت تا ده لیتر آب را درون یک ظرف همانند قابلمه جوش بیاورید و آن را جلوی صندلی شاگرد در زیر داشبورد بگذارید. یک شیشه الکل صنعتی(حدود نیم لیتر) به آب اضافه کنید و اجازه بدهید کولر اتومبیل تا ولرم شدن آب حدود چهل دقیقه روشن بماند.

3- درب های اتومبیل باید در تمام این زمان بسته باشد. بر خلاف تصورات عام در جا کار کردن کولر هیچ ضرری برای کولر و موتور اتومبیل ندارد. با نگاه به لوله خروجی آب (drain) کولر در زیر اتاق میتوانید شاهد خروج آب کثیف از محفظه اواپراتور باشید و با قرار دادن ظرف در زیر آن می توانید این عمل را تا تمیز و صاف شدن آب خروجی ادامه دهید.

4.خرابی دریچه های کولر و بخاری

خرابی یا تنظیم نبودن دریچه های کنترل سرما و گرمای سیستم کولر و بخاری باعث مخلوط شدن هوای گرم و سرد و در نتیجه کاهش سرمای کولر در تابستان و همچنین گرمای بخاری در زمستان می شود. این اشکال معمولا بعد از باز و بست داشبورد و یا نصب رادیو پخش اتومبیل توسط افراد غیر متخصص بوجود می آید.

در بسیاری از اتومبیل ها درایور تنظیم هوای سرد و گرم یک دریچه تنظیم هوا را جابجا میکند که مسیر عبور هوا را از درون رادیاتور بخاری یا مسیر موازی آن انتخاب میکند. درایور تنظیم دما ممکن است بصورت سیمی و کاملا مکانیکی باشد که با تغییر جای روکش سیم کنترل و یا خم شدن سیم مفتول آن از تنظیم خارج می شود.

در بعضی از اتومبیل ها دریچه های بخاری بوسیله خلا کار میکنند که گرفتگی یا ترک خوردن لوله های خلا باعث اختلال در عملکرد دریچه ها میشود. در اغلب اتومبیلهای امروزی دریچه های بخاری و کولر بصورت الکترونیکی کنترل می شوند.

فرمان الکترونیکی به یک موتور گیربکسی کوچک منتقل شده و دریچه ها را باز و بسته میکنند. هر چند کنترل کننده های الکترونیکی بسیار دقیق عمل میکنند اما در مواردی نیز دچار اشکال شده و راندمان کولر یا بخاری را تحت تاثیر قرار می‌دهند.

خارج از نوع کنترل دریچه تنظیم گرما و سرما چه بصورت مکانیکی و یا الکترونیکی اغلب دریچه ها بوسیله فوم، ابر و یا واشر های لاستیکی آب بندی میشوند. این مواد پس از چند سال خواص خود را از دست میدهند و نمیتوانند دریچه ها را به خوبی آب بندی کنند در نتیجه باعث نشتی هوای گرم در تابستان و هوای سرد در زمستان می شوند‌.

از آنجایی که گرمای بخاری اتومبیل بوسیله حرارت آب موتور تامین میشود معمولا در هنگام اشکال در دریچه کولر سرمای کولر بعد از بالا رفتن آمپر آب کمتر میشود . در اغلب مواقع نیز میتوان مخلوط بودن باد سرد و گرم ‌را به خوبی حس کرد. به این ترتیب که با نزدیک کردن پشت دست به دریچه کولر در قسمتهای مختلف مخلوط بودن باد گرم و سرد محسوس است.

5. مشکلات فن کندانسور

کندانسور یا همان رادیاتور کولر معمولا در جلوی رادیاتور آب اتومبیل قرار دارد. برای خنک شدن کندانسور هنگام روشن بودن کولر یک یاچند فن پیش بینی شده است که‌ با روشن شدن کولر بکار می افتند.

چرخش فن باعث عبور هوا و خنک شدن گاز فشرده داغ داخل کندانسور میشود، گاز داخل کندانسور بسیار فشرده است و با از دست دادن حرارت تبدیل به مایع میشود و پس از عبور از اکسپنشن و تبدیل مجدد به گاز ایچاد سرما می کند.

خرابی و کار نکردن فن کندانسور مشکلات متعددی بوجود می آورد که باعث گرم شدن باد کولر میشوند. خنک نشدن گاز فشرده در کندانسور باعث بالا رفتن فشار گاز در قسمت پر فشار و قطع شدن کولر میشود زیرا در مدار پر فشار کولر یک سنسور فشار گاز وجود دارد که برای جلوگیری از خرابی کمپرسور یا ترکیدن لوله های کولر درهنگام کم یا زیاد بودن بیش از حد فشار گاز کمپرسور را قطع می کند.

بنابر این کار کردن فن کندانسور برای خنک شدن کولر ضروری می باشد. در اتومبیل هایی که دارای دو یا چند فن میباشند از کار افتادن یکی از فن ها یا کار نکردن دور تند فن باعث گرم شدن باد کولر بعد از گرم شدن موتور اتومبیل یا در گرمای زیاد هوا می شود.

معمولا کولر این اتومبیل ها در ساعات خنک تر روز به خوبی کار میکنند و در هنگام ترافیک و گرمای زیاد دچار اشکال می شوند. یکی از علایم اشکال در فن اتومبیل داغ کردن موتور اتومبیل هنگام روشن بودن کولر در ترافیک و سربالایی است.

کار نکردن فن کندانسور ممکن است به دلیل خرابی رله، مقاومت‌ کنترل دور یا موتور فن باشد. در برخی از اتومبیل ها یونیت مخصوص کنترل دما و یا ecu فن کندانسور را هنگام روشن شدن کولر بکار می اندازد، بنابر این اشکال در یونیت کنترل دما و کامپیوتر خودرو نیز میتواند باعث اشکال در عملکرد فن بشود.

سلامت باطری نیز تاثیر زیادی در دور و قدرت فن دارد و ضعیف شدن آن میتواند باعث پایین آمدن دور فن و در نتیجه داغ کردن موتور در ترافیک و سربالایی بشود، معمولا داغ کردن بیش ار حد موتور نیز باعث گرم شدن کولر می شود.

راهکارهایی برای استفاده بهینه از كولر خودرو

1- در ابتدای فصل گرما از سالم بودن كولر خودرو و کافی بودن فشار گاز آن مطمئن شوید. كولر خودرو فضایی مناسبی برای رشد باکتری‌ ها و قارچ ‌هاست. بنابراین تعویض و یا تمیز کردن فیلترهای تصفیه هوای سیستم تهویه مطبوع، برای کاهش ابتلا به مشکلات ریوی و پوستی و همچنین بهره ‌گیری بیشتر از سرمای کولر، ضروری است. استفاده از کولر در فضای داخلی خودرو میزان قارچ‌ ها و آلودگی ‌های هوا را تا 80 درصد کاهش می‌ دهد.

2- تا آنجا که ممکن است خودروی خود را زیر آفتاب شدید پارک نکنید. اگر مجبور شدید، موقع بازگشت ابتدا چند دقیقه‌ ای شیشه‌ ها را پایین بکشید و دستگاه تهویه را بدون روشن کردن کولر روشن کنید. حتی بهتر است کمی حرکت کنید تا هوا عوض شود و گرمای داخل خودرو کمی متعادل شود. در این صورت وقتی کولر را روشن کنید فشار کمتری به آن وارد خواهد شد.

3- وقتی کولر مشغول کار است ـ بخصوص در خودروهای کمتر از شش سیلندر ـ قدری از توان خودرو کاسته خواهد شد. در این شرایط از حرکت با سرعت بالا، به ویژه در مسیرهای طولانی بپرهیزید و بی‌ جهت پدال گاز را فشار ندهید. در غیر این صورت نه‌ تنها به موتور خودرو فشار بیشتری وارد می‌ کنید، بلکه مصرف سوخت را هم افزایش می‌ دهید.

4- هنگام رانندگی در ترافیک شدید یا سربالایی‌ هایی با شیب تند بهتر است کولر را چند دقیقه ‌ای خاموش کنید یا از درجات کمتر آن استفاده کنید زیرا در این شرایط موتور خودرو معمولا بیشتر تحت فشار است.

5- هنگام فعالیت کولر، حرکت با پنجره‌ های باز توصیه نمی‌ شود. بسته بودن پنجره‌ ها فشار کمتری به کولر وارد می‌ کند و موجب کاهش چشمگیر مصرف سوخت می‌ شود؛ ضمن آن که هوای خنک داخل خودرو در صورت باز بودن حتی یک پنجره به آسانی و بسرعت از دست می‌ رود.

6- گاز كولر خودرو همان گاز فرئون مورد استفاده در یخچال است و ماده‌ای کاملا سمی است. بنابراین هرگز خود اقدام به شارژ گاز کولر نکنید و این کار را به مکانیک بسپارید. اگر کولر خودرویتان بلافاصله پس از روشن شدن خنک می‌کند و به تدریج هوایش گرم و مرطوب می‌شود، ایراد از ترموستات کولر است و نیاز به رگلاژ دوباره دارد.